Publikacje w roku 2013


Redystrybucja wybranych właściwości fizycznych i wilgotności gleby w zlewni lessowej

Acta Agrophysica Monographs
Rok : 2013
ISBN : ISBN 978-83-89969-18-7
Zeszyt : 5
Strony : 1 - 107
  PDF 
Autorzy: Jerzy Rejman1

1Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN, ul. Doświadczalna 4, 20-290 Lublin
Streszczenie :

Badania wykazały, że gleby zlewni lessowej uległy znacznemu przekształceniu pod wpływem uprawy i procesów erozji podczas 75 i 185 lat użytkowania rolniczego. Przekształcenie gleb polegało na utracie części, całości lub kilku poziomów genetycznych Haplic Luvisol w strefach erozji lub nadbudowie profilu gleby materiałem depozycyjnym w strefach akumulacji. Wykazano, ze w niektórych miejscach materiał glebowy został zdeponowany na glebach uprzednio zerodowanych. Badania gleb nieerodowanych pozwoliły na określenie zależności między miąższością solum gleby (Ap-BC) i parametrami topograficznymi rzeźby. Wykazano, że miąższość gleb stoków o wystawie południowej jest mniejsza w porównaniu do gleb stoków o wystawie północnej, co ma ogromne znaczenie dla rekonstrukcji rzeźby przed rozpoczęciem użytkowania rolniczego oraz badań ewolucji krajobrazu. 

Modyfikacja budowy pedonu glebowego spowodowała zróżnicowanie właściwości gleby. Rozkład przestrzenny badanych właściwości gleby charakteryzował się strukturą zmienności, opisywaną izotropowymi sferycznymi modelami semiwariancji. Zakres przestrzennej zależności właściwości gleb był zbliżony do połowy długości fali rzeźby, a zakres dla miąższości solum, zawartości iłu w warstwie ornej i węgla organicznego w podglebiu był modyfikowany przez długość okresu użytkowania rolniczego.

Badania wskazały na złożoną relację między wilgotnością gleby, zróżnicowaniem budowy gleby i pozycją gleby w krajobrazie. Pomiary w przekroju zlewni wykazały, że wilgotność w warstwie ornej gleb położonych na stokach była zróżnicowana w stosunkowo małym stopniu, natomiast znaczne różnice stwierdzono na głębokości 50-80 cm i były one uwarunkowane ekspozycją stoku. Pomiary w warstwie przypowierzchniowej gleby wykazały, że wilgotność gleby była uzależniona wiosną od topografii rzeźby, a w lecie od  zróżnicowania właściwości gleby.      

Podsumowując, badania wykazały, że gleby i ich właściwości podlegają zmianom w terenach lessowych użytkowanych rolniczo. Zakres i stopień zmian jest zależny od intensywności erozji oraz długości okresu użytkowania rolniczego.

Słowa kluczowe : erozja gleb, ewolucja gleb, zróżnicowanie właściwości gleb, wilgotność gleby, zmienność przestrzenna, zlewnia lessowa
Język : angielski