Celem pracy było określenie wybranych cech fizycznych ziarniaków żyta i przetrwalników sporyszu, prowadzone pod kątem wyznaczenia parametrów procesu ich rozdzielania. Materiał badawczy stanowiło ziarno żyta odmiany Dańkowskie Złote nadmiernie zanieczyszczone przetrwalnikami sporyszu (udział masowy ok. 0,2%). Określono prędkość krytyczną unoszenia, grubość, szerokość, długość, kąt tarcia ślizgowego (po stali, płótnie i gumie) oraz masę ziarniaków żyta i przetrwalników sporyszu, a także wyznaczono dla nich współczynniki kształtu, pole przekroju poprzecznego, objętość i gęstość. Porównano te cechy między sobą i wyznaczono między nimi współzależności, wykorzystując analizę wariancji z klasyfikacją pojedynczą, analizę korelacji oraz analizę regresji z procedurą krokowej eliminacji zmiennych niezależnych. Przy planowaniu procesu rozdzielczego wyznaczono wskaźniki podzielności mieszaniny, skuteczność wydzielania przetrwalników sporyszu, dopuszczalną czystość surowca oraz poziom strat ziarniaków żyta. Ziarniaki żyta w stosunku do przetrwalników sporyszu mają większą średnią prędkość krytyczną unoszenia, grubość, współczynnik kształtu β i gęstość, a mniejszą – długość, kąty tarcia ślizgowego po stali oraz gumie, masę, współczynnik kształtu α i objętość. Pomimo występowania statystycznie istotnych różnic między wartościami średnimi analizowanych cech obliczone wskaźniki podzielności mieszaniny przyjmują bardzo małe wartości, co świadczy o dużym stopniu pokrywania się rozkładów cech tych składników. Potencjalnie najlepsze efekty wydzielania przetrwalników sporyszu z ziarna żyta uzyskano w wyniku zastosowania jako cech rozdzielczych ich szerokości i długości. Proces taki jest realizowany w trzech etapach, w których do odpadu kierowane są drobne cząstki z przesiewacza sitowego oraz najdłuższe i najkrótsze cząstki z tryjera. Dla uzyskania produktu zgodnego z normą i przy realizowaniu procesu z dopuszczalnymi stratami na poziomie 10%, zawartość przetrwalników sporyszu w surowcu nie powinna przekraczać 0,17%.